Nội tiết tố nữ – và những điều cần biết

Nội tiết tố nữ đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển tình dục, sinh sản và sức khỏe của nữa giới. Nội tiết tố nữ thay đổi theo thời gian, nhưng thay đổi đáng kể nhất xảy ra trong giai đoạn dậy thì, mang thai và mãn kinh.

Trong bài viết này, chúng ta cùng bàn về những loại nội tiết tố nữ khác nhau, vai trò của chúng trong cơ thể và cách chúng ảnh hưởng đến cơ thể người phụ nữ.

Nội tiế tố nữ là gì?

Hormone giới tính nữ ảnh hưởng đến sự phát triển của xương và cơ bắp.

Nội tiết tố nữ là những chất đóng vai trò thiết yếu trong sự phát triển và sinh sản của nữ giới. Nơi sản sinh ra nội tiết tố nữ là tuyến thượng thận và tuyến sinh dục và buồng trứng

Nội tiết tố nữ luôn thay đổi trong suốt cuộc đời của một người. Các yếu tố có thể ảnh hưởng đến mức độ hormone giới tính nữ bao gồm:

• Tuổi tác
• Chu kinh nguyệt
• Mang thai
• Mãn kinh
• Căng thẳng
• Dung thuốc
• Môi trường

Mất cân bằng nội tiết tố có thể dẫn đến những thay đổi về ham muốn tình dục và các vấn đề sức khỏe như rụng tóc, rụng xương và vô sinh .

Các loại nội tiết tố nữ

Ở nữ giới, buồng trứng và tuyến thượng thận là nơi sản sinh ra nội tiết nữ. Nội tiết tố nữ bao gồm estrogen, progesterone và một lượng nhỏ testosterone 

• Estrogen

Estrogen có lẽ là nội tiết tố đặc trưng nhất

Estrogen được sinh ra chủ yếu ở buồng trứng, nhưng tuyến thượng thận và tế bào mỡ cũng tạo ra một lượng nhỏ estrogen. Estrogen đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển sinh sản và tình dục của phái nữ.

• Progesterone

progesterone  được sản xuất chính ở buồng trứng, tuyến thượng thận và nhau thai sản. Nồng độ progesterone tăng trong thời kỳ rụng trứng và tăng đột biến trong thai kỳ.

Progesterone giúp ổn định chu kỳ kinh nguyệt và chuẩn bị cho cơ thể mang thai. Nếu như bạn có lượng progesterone thấp có thể dẫn đến thời kỳ không đều , khó thụ thai và nguy cơ biến chứng cao hơn khi mang thai.

• Testosterone

Mặc dù testosterone là hormone giới tính chính ở nam giới, nhưng nó cũng có mặt với số lượng thấp hơn ở nữ giới.

Ở nữ giới, testosterone ảnh hưởng đến:

• Khả năng sinh sản
• Ham muốn tình dục
• Hành kinh
• Khối lượng mô và xương
• Sản xuất hồng cầu

Vai trò ở tuổi dậy thì

Ở tuổi dậy thì, cơ thể sản xuất nhiều estrogen và progesterone.

Con gái thường bước vào tuổi dậy thì trong độ tuổi từ 8 đến 13 , và tuổi dậy thì thường kết thúc khi chúng khoảng 14 tuổi .

Ở tuổi dậy thì, tuyến yên bắt đầu sản xuất một lượng lớn hormone luteinizing (LH) và hormone kích thích nang trứng (FSH), kích thích sản xuất estrogen và progesterone.

Nồng độ estrogen và progesterone tăng bắt đầu sự phát triển của các đặc tính bao gồm:

• Phát triển vú
• Mọc lông ở nách, chân và vùng lông mu
• Tăng chiều cao
• Tăng lưu trữ chất béo ở hông, mông và đùi
• Mở rộng xương chậu và hông
• Tăng sản xuất dầu trong da

Vai trò trong kinh nguyệt

kinh nguyệt và thường xảy ra ở độ tuổi từ 12 đến 13 tuổi , tuy nhiên, kinh nguyệt có thể xảy ra bất cứ lúc nào từ 8 đến 15 tuổi.

Sau khi có kinh nguyệt, nhiều người có chu kỳ kinh nguyệt đều đặn cho đến khi đến tuổi mãn kinh. Chu kỳ kinh nguyệt thường dài khoảng 28 ngày nhưng có thể thay đổi trong khoảng từ 24 đến 38 ngày .

Chu kỳ kinh nguyệt xảy ra theo ba giai đoạn trùng với thời gian thay đổi nội tiết tố:

•  Giai đoạn nang trứng

Ngày đầu tiên đánh dấu sự bắt đầu của chu kỳ KN. Trong suốt kỳ KN, máu và mô mềm bong ra từ thành tử cung thoát ra ngoài qua âm đạo. Thời điểm này nồng độ Estrogen và Progesteron giảm mạnh gây ra hiện tượng tính khí thay đổi và bốc hỏa.

Tuyến yên cũng giải phóng FSH và LH, làm tăng nồng độ estrogen và tín hiệu phát triển nang trứng trong buồng trứng. Mỗi nang chứa một quả trứng. Sau một vài ngày, một nang trứng trội sẽ xuất hiện trong mỗi buồng trứng. Buồng trứng sẽ hấp thụ các nang trứng còn lại.

Khi nang trội tiếp tục phát triển, nó sẽ sản xuất nhiều estrogen hơn. Sự gia tăng estrogen này kích thích giải phóng endorphin làm tăng mức năng lượng và cải thiện tâm trạng.

Estrogen cũng làm phong phú thêm nội mạc tử cung, đó là niêm mạc tử cung, để chuẩn bị cho một thai kỳ sắp tới.

• Giai đoạn rụng trứng

Trong giai đoạn rụng trứng, nồng độ estrogen và LH trong cơ thể đạt đỉnh điểm, khiến một nang trứng bị vỡ ra và giải phóng trứng ra khỏi buồng trứng.

Một quả trứng có thể tồn tại trong khoảng 12 đền 24 giờ sau khi rời buồng trứng. Sự thụ tinh của trứng chỉ có thể xảy ra trong thời gian này.

• Giai đoạn Luteal

Trong giai đoạn hoàng thể, trứng di chuyển từ buồng trứng đến tử cung qua ống dẫn trứng. Các nang bị vỡ giải phóng progesterone, làm dày niêm mạc tử cung, để chuẩn bị cho trứng được thụ tinh. Khi trứng đi đến cuối ống dẫn trứng, nó sẽ bám vào thành tử cung.

Một quả trứng không được thụ tinh sẽ khiến nồng độ estrogen và progesterone giảm. Điều này đánh dấu sự khởi đầu của tuần tiền kinh nguyệt.

Cuối cùng, trứng không thụ tinh và niêm mạc tử cung sẽ rời khỏi cơ thể, đánh dấu sự kết thúc của chu kỳ kinh nguyệt hiện tại và bắt đầu tiếp theo.

Vai trò trong thai kỳ

Mang thai bắt đầu thời điểm trứng được thụ tinh cấy vào thành tử cung của người phụ nữ Sau khi cấy ghép, nhau thai bắt đầu phát triển và bắt đầu sản xuất một số hormone, bao gồm progesterone, relaxin và gonadotropin màng đệm ở người (hCG).

Nồng độ progesterone tăng đều đặn trong vài tuần đầu tiên của thai kỳ, khiến cổ tử cung dày lên và hình thành nút nhầy.

Việc sinh ra những chất dã cơ giúp ngăn ngừa các cơn co thắt trong tử cung cho đến khi kết thúc thai kỳ, và vì thế nó giúp thư giãn dây chằng và cơ trong khung chậu.

Nồng độ hCG tăng trong cơ thể sau đó kích thích sản xuất thêm estrogen và progesterone. Sự gia tăng hormone nhanh chóng này dẫn đến các triệu chứng mang thai sớm, chẳng hạn như buồn nôn, nôn và cần đi tiểu thường xuyên hơn.

Nồng độ estrogen và progesterone tiếp tục tăng trong ba tháng thứ hai của thai kỳ. Tại thời điểm này, các tế bào trong nhau thai sẽ bắt đầu sản xuất một loại hoóc môn có tên là lactogen nhau thai người (HPL). HPL điều chỉnh sự trao đổi chất của phụ nữ và giúp nuôi dưỡng thai nhi đang phát triển.

Nồng độ hoocmon suy giảm khi một thai kỳ kết thúc và dần trở lại mức độ ban đầu. Khi mẹ cho con bú, nó có thể làm giảm nồng độ estrogen trong cơ thể, điều này có thể ngăn ngừa sự rụng trứng xảy ra.

Có thể bạn quan tâm: Tỷ lệ mãn kinh vẫn mang thai được là bao nhiêu? 

Vai trò trong thời kỳ mãn kinh

Mãn kinh xảy ra khi một người ngừng có kinh nguyệt và không còn khả năng mang thai. Ở Hoa Kỳ, độ tuổi trung bình mà phụ nữ trải qua thời kỳ mãn kinh là 52 tuổi .

Tiền mãn kinh là giai đoạn chuyển tiếp của người phụ nữ tới thời kỳ mãn kinh.Trong quá trình chuyển đổi này, sự dao động lớn về nồng độ hormone có thể khiến một người gặp phải một loạt các triệu chứng.

Các triệu chứng của tiền mãn kinh có thể bao gồm:

• Chu kỳ kinh nguyệt bị rồi loạn
• Bị bốc hỏa
• Mất ngủ
• thay đổi tâm trạng
• khô âm đạo

Theo Văn phòng Sức khỏe Phụ nữ, tiền mãn kinh thường kéo dài khoảng 4 năm nhưng có thể kéo dài từ 2 đến 8 năm.

Người phụ nữ trong 12 tháng không có suất hiện của các chu kỳ kinh nguyệt thì được coi là mãn kinh. Sau khi mãn kinh, buồng trứng sẽ chỉ sản xuất một lượng estrogen và progesterone rất nhỏ nữa thôi.

Nồng độ estrogen thấp có thể làm giảm ham muốn tình dục của một người và gây mất mật độ xương, có thể dẫn đến chứng loãng xương . Những thay đổi nội tiết tố này cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ .

Vai trò trong ham muốn tình dục và hưng phấn

Estrogen, progesterone và testosterone đều ảnh hưởng đến ham muốn tình dục và hưng phấn. Có nồng độ estrogen cao hơn trong cơ thể sẽ thúc đẩy sự bôi trơn âm đạo và tăng ham muốn tình dục. Tăng progesterone có thể làm giảm ham muốn tình dục.

Nồng độ testosterone thấp có thể dẫn đến giảm ham muốn tình dục ở một số phụ nữ. Tuy nhiên, liệu pháp testosterone xuất hiện không hiệu quả trong điều trị ham muốn tình dục thấp ở nữ giới.

Xem thêm: Mãn kinh ảnh hưởng tới tình dục như thế nào? 

Mất cân bằng hóc môn

Cân bằng nội tiết tố rất quan trọng đối với sức khỏe nói chung. Mặc dù mức độ hormone dao động thường xuyên, sự mất cân bằng trong thời gian dài có thể dẫn đến một số triệu chứng và tình trạng không tốt.

Các dấu hiệu và triệu chứng của sự mất cân bằng hormone có thể bao gồm:

• Chu kỳ kinh nguyệt không đều
• Tăng cân, là da bị nám sạm, suất hiện nhiều tàn nhang
• Mụn trứng cá
• Khô âm đạo
• Ham muốn tình dục bị giảm
• Ngực bị chảy sệ
• Bị các bệnh về đường ruột dạ dày
• Bốc hỏa
• Đổ mồ hôi đêm
• Mệt mỏi
• Cáu kỉnh và thay đổi tâm trạng bất thường
• Hay lo lắng, phiền muội
• Mất ngủ

Mất cân bằng nội tiết tố cũng có thể là một tác dụng phụ của một số loại thuốc. Vì lý do này, những người gặp phải các triệu chứng nghiêm trọng hoặc tái phát của sự mất cân bằng nội tiết tố nên nói chuyện với bác sĩ.

Ở nữ giới, nguyên nhân chính của sự mất cân bằng nội tiết tố bao gồm:

• Hội chứng buồng trứng đa nang
• Suy giảm buồng trứng
• Nạo phá thai
• Liệu pháp thay thế hormone
• Trọng lượng cơ thể dư thừa
• Ung thư buồng trứng

Xem thêm: Có nên dùng thuốc để bổ sung nội tiết tố hay không? 

Ở nữ giới, nội tiết tố chính là estrogen và progesterone. Việc sản xuất các hormone này chủ yếu xảy ra ở buồng trứng, tuyến thượng thận và trong thời kỳ mang thai là nhau thai.

Nội tiết tố nữ cũng ảnh hưởng đến trọng lượng cơ thể, sự phát triển của tóc và sự phát triển của xương và cơ bắp. Mặc dù các hormone này dao động tự nhiên trong suốt cuộc đời của một người, sự mất cân bằng trong thời gian dài có thể gây ra một loạt các triệu chứng và ảnh hưởng sức khỏe.